مساجدتاريخي
در این پژوهش کلیه مساجد تاریخی که از سال 1310 تا 1385 هجری شمسی [که به ثبت دفتر ثبت و تعیین حریم آثار تاریخی معاونت میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی رسیده اند] طی جداولی معرفی شده است. در این جدول ها شماره ثبت، تاریخ ثبت، نشانی، دوره تاریخی و موقعیت جغرافیایی بنا مشخص شده است. طبق این آمار 1024 مسجد تاریخی تا سال 1385 به ثبت رسیده است. متأسفانه در حال حاضر تعدادی از این مساجد که به ثبت میراث فرهنگی رسیده اند از میان رفته است و یا به دلیل عدم توجه کافی به ویرانه هایی تبدیل شدند که بررسی و پژوهش در مورد آنها را بسیار دشوار کرده است. بسیاری از این مساجد فاقد نقشه و پلان هستند و عملیات مستندسازی برروی آنها انجام نشده است چه بسا این بناها که به تازگی به ثبت میراث فرهنگی رسیده اند جزء شاهکارهای معماری اسلامی باشند. متأسفانه دوره تاریخی تعدادی از این مساجد که به تازگی (در سال 1385) به ثبت رسیده اند از طرف میراث فرهنگی گزارش نشده است و بسیاری از این بناها هنوز به ثبت نرسیده اند. امید است با بررسی دقیق کلیه این مساجد به کشف و بررسی کامل و جدیدی در مورد این بناهای ارزشمند دست یابیم. به نظر می رسد پایگاه فعلی (پایگاه اطلاعات مساجد تاریخی کشور) مقدمه ای است برای سرشماری تفضیلی مساجد کشور، تا با شناخت درست فضا، امکانات، پتانسیل ها، حوزه نفوذ و .... این سرمایه عظیم کشور، بتوان مردم مومن را از این نعمت به درستی برخوردار کرد. برای توجه به این موزه های زنده هنر اسلامی اگر اطلس کاملی از تمام این مساجد تهیه شود می توان مهم ترین گام را برای اشاعه فرهنگ و هنر اسلامی برداشت و آن را به جهانیان و مخصوصاً جهان اسلام معرفی کرد. از طرفی با توجه به تأثیر زیادی که معماری ایرانی بر معماری جهان اسلام نهاده می توان این تحقیقات را گسترش داد و اطلسی از مساجد تاریخی جهان اسلام تهیه کرد و بدین روش منبعی عظیم از موزه های اسلامی را به جهانیان معرفی کرد.
در تلاشی که در مجموعه تیم "پایگاه داده های فرهنگی_ دینی، سازمان تبلیغات اسلامی" انجام شده، اطلاعات مساجد تاریخی کشور که تا سال 1385 به ثبت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری رسیده اند در قالب استانی و شهرستانی پردازش گردیده، تا پهنه بندی قدمت و تاثیر دینداری در بعد ساخت مساجد در استان ها و شهرستان های کشور در سال مذکور ارائه گردد. در بانک مذکور مساجد تاریخی شاخص هراستان تا حد نقاط شهری و روستایی، بررسی و ارائه گردیده است.


.